top of page

Jaranowscy

Herbu Topór

Jadąc w łowy, Lech Czwarty zabłądził z przygody,
Trafił potym do młyna nie na pewne gody:
Nie słuchał gospodarza, gdy sieść za stół kazał,
Za co mu się i srogim i przykrym pokazał,
Trąciwszy go za szyję rzekł: słuchaj starszego,
Tego potym nauczysz u siebie drugiego:
Siadł on zacny Monarcha, a iż dał przyczynę,
Począł żartem omawiać one swoje winę,
Młynarz pana nie znając, dość hojnie częstował,
Nazajutrz odprowadził, ktemu udarował.
Prosił też na cześć Leszek młynarza onego,
Myślił jakby mu oddać one srogość jego,
Ale młynarz dowcipny był na to ostrożny,
Wszytko z trzaskiem uczynił, co kazał pan możny,
Widząc baczny monarcha w nim roztropność wielką,
I uczciwą przezpieczność, także godność wszelką,
Uczynił swym rycerzem, hojnie udarował,
I tym herbem z potomki wiecznie pieczętował.



Bartosz Paprocki

  Topór -  (Bipenium, KoÅ‚ki, Starża, WÅ›cieklica) – polski herb szlachecki, jeden z najstarszych herbów polskich, noszÄ…cy zawoÅ‚anie Starza. ByÅ‚ najbardziej rozpowszechniony na ziemi krakowskiej, lubelskiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu. NajwczeÅ›niejsza pieczęć z jego wizerunkiem pochodzi z 1282. Aktem unii horodelskiej zostaÅ‚ przeniesiony na LitwÄ™.

    SpoÅ›ród ponad 630 rodów (wedÅ‚ug obecnego stanu wiedzy – 639) używajÄ…cych Topora najwiÄ™ksze znaczenie uzyskali TÄ™czyÅ„scy i OssoliÅ„scy. Potwierdzeniem ich statusu byÅ‚y tytuÅ‚y arystokratyczne i stosowne dodatki do herbów (patrz poniżej). Wysokie godnoÅ›ci w paÅ„stwie polskim piastowali również TarÅ‚owie. Toporczykiem byÅ‚ także poeta i dramaturg Cyprian Kamil Norwid.

   Topór jest jednym z najstarszych z polskich godeÅ‚ szlacheckich. Najstarszy znany wizerunek to pieczęć Å»egoty, wojewody krakowskiego z lat 1282-5. Inne wczesne pieczÄ™cie z Toporem pochodzÄ… z lat: 1320 (Nawoj z Morawicy),1335 (KrzywosÄ…d z Ostrowiec)[9], 1348-49 (Wojciech, biskup poznaÅ„ski), 1352 (Andrzej, podkomorzy krakowski), 1376 (Drogomir), 1380 (SÄ™dziwoj, wojewoda kaliski), 1387 (Drogosz z Chrobrza), 1389 (SÄ™dziwoj z Szubina), 1397 (Jan z TÄ™czyna), 1413 (Jan Butrym), 1455 (Andrzej TÄ™czyÅ„ski), 1442, 54, 66 (znak notariusza publicznego Jana z Morska).



    WedÅ‚ug Alfreda Znamierowskiego, w źródÅ‚ach pisanych herb jest wzmiankowany po raz pierwszy w 1401 roku. Józef SzymaÅ„ski przesuwa tÄ™ datÄ™ o siedem lat w przód.



    W 1359 w lasach PÅ‚oniny na WoÅ‚oszczyźnie, w klÄ™sce poniesionej przeciwko armii moÅ‚dawskiej, chorÄ…giew Toporczyków miaÅ‚a wpaść w rÄ™ce nieprzyjacielskie (wedÅ‚ug DÅ‚ugosza miaÅ‚a siÄ™ ona znajdować pod pieczÄ… rycerza Nawoja z TÄ™czyna).



       ChorÄ…giew z Toporem Andrzeja z TÄ™czyna wzięła udziaÅ‚ w bitwie pod Grunwaldem.



      Aktem unii horodelskiej herb zostaÅ‚ przeniesiony na LitwÄ™ (przyjÄ…Å‚ bojar litewski Jan Butrym, adoptowaÅ‚ wojewoda kaliski Maciej z WÄ…sosza).









bottom of page