
​Jaranowscy WebSite

Jaranowscy
Herbu Topór
Jadąc w łowy, Lech Czwarty zabłądził z przygody,
Trafił potym do młyna nie na pewne gody:
Nie słuchał gospodarza, gdy sieść za stół kazał,
Za co mu się i srogim i przykrym pokazał,
Trąciwszy go za szyję rzekł: słuchaj starszego,
Tego potym nauczysz u siebie drugiego:
Siadł on zacny Monarcha, a iż dał przyczynę,
Począł żartem omawiać one swoje winę,
Młynarz pana nie znając, dość hojnie częstował,
Nazajutrz odprowadził, ktemu udarował.
Prosił też na cześć Leszek młynarza onego,
Myślił jakby mu oddać one srogość jego,
Ale młynarz dowcipny był na to ostrożny,
Wszytko z trzaskiem uczynił, co kazał pan możny,
Widząc baczny monarcha w nim roztropność wielką,
I uczciwą przezpieczność, także godność wszelką,
Uczynił swym rycerzem, hojnie udarował,
I tym herbem z potomki wiecznie pieczętował.

Bartosz Paprocki

 Topór - (Bipenium, Kołki, Starża, Wścieklica) – polski herb szlachecki, jeden z najstarszych herbów polskich, noszący zawołanie Starza. Był najbardziej rozpowszechniony na ziemi krakowskiej, lubelskiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu. Najwcześniejsza pieczęć z jego wizerunkiem pochodzi z 1282. Aktem unii horodelskiej został przeniesiony na Litwę.
Spośród ponad 630 rodów (według obecnego stanu wiedzy – 639) używających Topora największe znaczenie uzyskali Tęczyńscy i Ossolińscy. Potwierdzeniem ich statusu były tytuły arystokratyczne i stosowne dodatki do herbów (patrz poniżej). Wysokie godności w państwie polskim piastowali również Tarłowie. Toporczykiem był także poeta i dramaturg Cyprian Kamil Norwid.
Topór jest jednym z najstarszych z polskich godeł szlacheckich. Najstarszy znany wizerunek to pieczęć Żegoty, wojewody krakowskiego z lat 1282-5. Inne wczesne pieczęcie z Toporem pochodzą z lat: 1320 (Nawoj z Morawicy),1335 (Krzywosąd z Ostrowiec)[9], 1348-49 (Wojciech, biskup poznański), 1352 (Andrzej, podkomorzy krakowski), 1376 (Drogomir), 1380 (Sędziwoj, wojewoda kaliski), 1387 (Drogosz z Chrobrza), 1389 (Sędziwoj z Szubina), 1397 (Jan z Tęczyna), 1413 (Jan Butrym), 1455 (Andrzej Tęczyński), 1442, 54, 66 (znak notariusza publicznego Jana z Morska).

Według Alfreda Znamierowskiego, w źródłach pisanych herb jest wzmiankowany po raz pierwszy w 1401 roku. Józef Szymański przesuwa tę datę o siedem lat w przód.

W 1359 w lasach Płoniny na Wołoszczyźnie, w klęsce poniesionej przeciwko armii mołdawskiej, chorągiew Toporczyków miała wpaść w ręce nieprzyjacielskie (według Długosza miała się ona znajdować pod pieczą rycerza Nawoja z Tęczyna).

Chorągiew z Toporem Andrzeja z Tęczyna wzięła udział w bitwie pod Grunwaldem.

Aktem unii horodelskiej herb został przeniesiony na Litwę (przyjął bojar litewski Jan Butrym, adoptował wojewoda kaliski Maciej z Wąsosza).